Doğrudan gelişimin bir parçası olmasa da bebeğin iyi bir iletişim kurması için mümkün olduğu kadar erken konuşması faydalı olacaktır. Bebeğin daha erken konuşması için ipuçları hakkında bilgi sahibi olmak, çocuğunuzun zihinsel gelişimine erkenden destek olabilmek için önemlidir.
Çocuklarda Dil Gelişiminin Aşamaları
0 – 9 Ay Arası Çocuklar: Bebeğinizin, siz anne veya baba dediğinizde başını çevirdiğini fark ettiniz mi? Bu aşamada bebek, hikayeler dinlemeye ve “baba” ve “anne” gibi kelimeleri mırıldanmaya başlar. Dolayısıyla her anne babanın sabır ve heyecanla beklediği kelimeler, ilk 9 ay içerisinde söylenir. Bu sürede gecikmenin fazla olması durumunda birkaç ay daha beklenip bir doktor kontrolüne gitmek faydalı olacaktır.
9 – 12 Aylık Çocuklar: Bu evrede bebeğiniz en az bir kelime söyleyebilir. Ayrıca, sizinle iletişim kurmayı öğreniyormuş gibi yetişkinlerin ağız hareketlerini taklit edebilir. Bir bebeğin hiç şüphesiz en tatlı iletişim evresi 9-12 ay arasındayken olan süreçtir. Bu biraz erken veya geç olabileceği için fazla endişelenilecek bir durum yoktur.
Bebeğin Daha Erken Konuşması için İpuçları Neler?
Çocuğunuzun dil gelişiminin hangi aşamasında olduğunu öğrendikten sonra kendinizi daha güvende hissedeceksiniz. Yukarıdaki gelişim dil gelişim aşamaları ortalama süreleri ifade eder. Yani bebeğiniz henüz konuşmaya başlamadıysa hemen endişelenmenize gerek bulunmuyor. Ancak özellikle de 19-20 ay geçmesine rağmen çocuğunuz henüz herhangi bir kelime söylememişse, her ihtimale karşı doktorunuzdan yardım almayı deneyebilirsiniz.
İyi iletişim becerilerine sahip olmak, çocuklar için gelecekte büyük faydalar sağlar. Bu nedenle, bebeklere erken yaşta kolayca konuşmayı öğretmek için bazı ipuçları bulunmaktadır. Peki, bebeğin daha erken konuşması için ipuçları neler? Gelen birlikte göz atalım!
Konuşma Pratiğine Erken Başlayın
Bebeğinize konuşmayı daha anne karnındayken bile erken öğretmeye başlayabilirsiniz. Ona nasıl hissedeceğini öğrenmesi için konuşabilir, şarkı söyleyebilir ve kitap okuyabilirsiniz. Elbette ki anne karnında veya yeni doğan bebeğin herhangi bir kelime söylemesi mümkün değildir. Ancak anne ve bebek arasındaki bağın ilerleyen zamanlarda gelişim sürecini hızlandıracağına dair birçok araştırma bulunuyor.
Konuşma pratiğine erken başlamak bebeklerin daha erkenden iletişim kurma becerilerini geliştirmeye yardımcı oluyor. Bebeğiniz doğduktan sonra yemek yerken, banyo yaparken ve hatta bezini değiştirirken konuşmaya veya şarkı söylemeye devam edin. Bu anlar bebeğiniz için çok faydalı olacak ve ikiniz için de eğlenceli vakit geçirebilirsiniz.
Bebeğinizle Sohbet Edin ve Tartışın
Bebeğiniz hala sadece mırıldansa bile, onunla eğlenceli bir sohbet edebilirsiniz. Onun size “gerçek dilde” mırıldanışlarını dinleyin ve anlamasanız bile sanki ne dediğini anlıyormuş gibi gerçek kelimelerle karşılık verin. Sonra onun kendi “mırıldanma” kelimeleriyle karşılık vermesine izin verin.
Kulağa anlamsız gibi gelse de aslında bebeğinize normal bir sohbetin nasıl yapıldığını, yani sırayla konuşup dinlemeyi erken yaşta öğretiyorsunuz. Özellikle çocuklarda öğrenim bilinçaltının kuvvetlenmesiyle başlar ve devam eder. Sizde bu süreçte tamda bunu yapmış oluyorsunuz.
Bebeğinizle Tahmin Oyunu Oynayın
Anne babalar çocuklarının en sevdikleri nesnelerin adlarını söyleyerek yeni kelimeler öğrenmelerine yardımcı olabilirler. Çocuğun yakınında ve görebileceği nesneleri kullanmak en iyisidir. Anne çocuğa, “Bu bir top” veya “Bu bir oyuncak bebek”, diyecektir. Anne çocukla sık sık bu şekilde konuşursa, çocuğun beyninin çok erken yaşlardan itibaren düşünmesine ve ayırt etmesine yardımcı olacaktır.
Bebeğinize erken yaşta konuşmayı öğretme sürecinde, birkaç kelimeyi anlamaya başladığında, ona “Top nerede?” gibi sorular sorarak anlayışını test edebiliriz ve o da topu işaret ederek cevap verecektir. Bebeğiniz biraz daha büyükse ve kelimeyi nasıl söyleyeceğini biliyorsa, ona “Bu ne?” diye de sorabilirsiniz ve o da “Top!”, “Bebek!” gibi cevaplar verecektir.
Cümleler Kurun ve Genişletin
Konuşmanın ilk aşamalarında bebek sadece birkaç kelime söyleyerek kendini ifade etmeye çalışır. Siz ise bebeğin söylediklerine cümlenin tam anlamını içeren bir cümleyle cevap vermelisiniz. Örneğin, bebek “Bebek yok” derse, anneler bebeğe “Bebeğini istemiyor musun?” veya “Bebeğini bulamıyor musun?” gibi duruma uygun sorularla cevap verebilirler. Bu onların düşünce yapısını genişletir ve sorgulamasına yardımcı olarak beyin gelişimini destekler.
Bu şekilde hem çocuğun ne demek istediğini anladığınızı teyit edebilir hem de ona tam bir cümlenin yapısını öğretmeye başlamış olursunuz.
Elektronik Cihazları Çok Fazla İzlemesine İzin Vermeyin
Çocuklara konuşmayı öğretirken, annelerin çocuklarının televizyon izlemesine veya telefonu çok fazla kullanmasına izin vermekten kaçınmakta bebeğin daha erken konuşması için ipuçları arasındadır. Elektronik cihazlarla fazla zaman geçirmesi yerine anne babaların çocukla aktif olarak konuşmaları gerekir.
Birçok anne, çocuklarının video izlemesinin daha fazla kelime öğrenmelerine yardımcı olacağını düşünür. Ancak bu gerçekten yanlış bir fikirdir. Anneler, çocukların çok fazla televizyon izlemesinin veya bilgisayar kullanmasının, dinleyip anlayabilseler bile, “tek yönlü etkileşim” olduğunu bilmelidir. Tek yönlü etkileşimlerde çocuklar iletişim kurma ve konuşma fırsatı bulamazlar. Bu da zamanla otizm, tembellik ve konuşmaktan kaçınma gibi bazı sorunlara yol açabilmektedir.
Örneğin çocuklara hayvanlar alemini öğretirken evde oturup elektronik cihazlardan izlemelerine izin vermek yerine, anneler çocuklarını Hayvanat Bahçesine götürmelidir. Eğer imkanlar veya zaman kısıtlıysa, oturup çocuklarla birlikte hayvan resimleri çizebiliriz. Böylece onlara dış dünya hakkında daha fazla bilgi verebilir ve aynı zamanda kelime dağarcıklarını da zenginleştirebiliriz.
