İlaç kesiminde tam 109 yıldır hayatı düzgünleştirme amacıyla faaliyet gösteren Abdi İbrahim, Dünya Astım Günü’nde hastalığın tedavisinde yanlışsız tedavi ve gerçek ilaç kullanımının kıymetine dikkat çekti. Teneffüs işlev testiyle teşhis koyulduktan sonra hakikat ilaçlarla belirtilerin çoğunlukla büsbütün denetim altına alındığını belirtti.
Tüm dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkilediği kestirim edilen, önemli bir halk sıhhati sorunu olan astım, ülkemizde de her 100 erişkinden 5-7’sinde, her 100 çocuktan 13-15’inde görülüyor. Gerçek tedavi ve ilaçlarla tedavi sağlandığında, hastaların hayat kalitesinin yükseldiğine dikkat çeken Abdi İbrahim, Dünya Astım Günü için yaptığı farkındalık açıklamasında hastalığın tanısı ve tedavisiyle ilgili bilgilendirmelere de yer verdi.
Yanlışsız tedaviyle denetim altına alınabilir
Astım hastalığı hakkında farkındalığın artırılması hedefiyle mayıs ayının birinci salı günü “Dünya Astım Günü” olarak kabul edilmiştir. Her yaştan bireyi etkileyebilen, gerçek tedavi ile denetim altına alınabilen, denetim altına alınamadığında ise günlük aktiviteleri önemli olarak kısıtlayabilen kronik bir hastalık olan astım, hava yollarının daralması ile kendini gösterir. Hava yollarındaki mikrobik olmayan iltihap nedeniyle hava yolu duvarı şiş ve ödemlidir. Hava yollarında daralma olduğunda öksürük (genellikle kuru), nefes darlığı, göğüste baskı hissi ve hırıltılı teneffüs üzere belirtiler baş gösterir. Hastalıkta yaşanan ataklar (krizler) hastaların teneffüsünde önemli probleme yol açar.
Risk faktörlerine dikkat edilmeli
Bu belirtilerin benzerleri diğer hastalıklarda da görülebileceğinden, aşağıda sayılan şikayetlerle/durumlarla birlikte görülürlerse astım açısından değer taşırlar:
• Tekrarlayıcı olup nöbetler halinde gelirler,
• Çoklukla gece yahut sabaha karşı ortaya çıkarlar,
• Zaten yahut ilaçlar ile düzelirler,
• Mevsimsel değişiklik gösterebilirler.
Astım hastalığının ortaya çıkmasında rol oynayan ve “risk faktörleri” olarak isimlendirilen etkenler şahıslara nazaran değişiklik gösterebilir. Ferdî ya da çevresel olarak ayrılan bu risk faktörleri astım görülme mümkünlüğünü artırır.
Kişisel risk faktörleri
Kalıtım (genetik yapı, irsiyet), cinsiyet ve şişmanlık üzere bireyin kendisine ve ailesine ilişkin faktörlerdir. Anne ya da babadan birisinde astım varsa çocukta astım olma mümkünlüğü 1/3 iken, her iki ebeveynin astımlı olması durumunda çocuğun astım olma mümkünlüğü 2/3’lere çıkar. Şişman bireylerde kimi hormon gibisi hususlar hava yolu işlevini etkileyerek astım riskini artırabilir. Erkek cinsiyet, çocuklarda astım için bir risk faktörüdür. Puberteden evvel, erkek çocuklarda kızlara nazaran 2 kat daha fazla görülmektedir. Lakin çocuklar büyüdükçe cinsiyetler ortasındaki fark azalır, hatta erişkin yaş kümesinde bayanlarda astım daha sıktır.
Çevresel risk faktörleri
Etrafımızda bulunan kimi etkenler, genetik olarak yatkın bireylerde astımın ortaya çıkmasında ve hastalığın tartısı üzerinde değerli rol oynarlar. Bunlar ortasında mesken tozları, polenler, küf mantarları üzere hava yoluyla gelen alerjenlerin yanı sıra, tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, mesleksel uyaranlar, sigara dumanı, ilaçlar, mesken içi/dışı hava kirliliği ve beslenme sayılabilir. Bilhassa alerjik bireylerde ve sigara içenlerde ortaya çıkma riski daha fazladır. Gebelikte sigara içen annelerin çocuklarında birinci bir yıl içinde hışıltılı teneffüs ile seyreden hastalık gelişme riski 4 kat fazladır. Hava kirliliği olan bölgelerde büyüyen çocukların akciğer işlevlerinin azaldığı bilinmekle birlikte direkt olarak çocuk ve erişkinde astım gelişimini arttırdığına dair kesin deliller yoktur. Anne sütü alan çocukların inek sütü yahut soya proteini alan çocuklara nazaran daha az hışıltılı teneffüs yolu hastalığına yakalandığı ortaya konmuştur.
Kişinin hikayesinde dikkat edilmesi gerekenler
Hastalığın tedavisinin hakikat biçimde yapılabilmesi için gerçek teşhis değerlidir. Kişiyi tabibe götüren belirtiler ve şahsa ilişkin tıbbi hikaye, teşhis basamağının birinci basamağıdır. Kişinin hikayesinde dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle sıralanabilir:
• Belirtilerin (öksürük, nefes darlığı, göğüste baskı hissi, hışıltılı solunum) tekrarlayıcı olması,
• Ataklar dışında bireyin kendini düzgün hissetmesi,
• Belirtilerin bilhassa gece yahut sabaha karşı ortaya çıkması,
• Bireye mahsus alerjen ya da irritanlar ile belirtilerin ortaya çıkması,
• Antrenman sonrası öksürük ya da hışıltılı teneffüs olması,
• Soğuk algınlığının “göğsüne iniyor” olması, belirtileri artırıyor olması,
• Belirtilerin resen ya da uygun astım tedavisi ile düzelmesi,
• Ailesinde astım yahut alerjik hastalık hikayesinin bulunması.
Bu yakınmalar ile gelen hastada muayene bulguları büsbütün olağan olabilir. Zira astım, hastalık özelliği nedeni ile ataklar halinde seyreder ve bireyin faal yakınmalarının olmadığı devirlerde bulgu vermeyebilir. Günümüzde astım tanısı için kullanılan en kıymetli tetkik teneffüs işlev testleridir. Belirtilerin büsbütün denetim altına alınması çoğunlukla sağlanmaktadır.
Hibya Haber Ajansı
