O denli bir kişi düşünün ki, hayatında birçok şeyi gerçekleştirmek istiyor fakat bir türlü başaramıyor, istediği gayelere yaklaşamıyor. Tahminen de o kişi daima birebir plan doğrultusunda ilerliyor ve sonuçların değişmesini bekliyor. Kişi, farkında olmadan kendisini bir döngünün içerisine hapsediyor ve kendisini sonuçlara mahkum ediyor. Geçmişe dönüp baktığınızda hedefinize ulaşamadığınız birtakım durumları hatırlayabilirsiniz. Nedenini ve nasıl olduğunu hatırlamasanız da bunun mümkün açıklaması, öz sabotajdır. Zira kişinin en büyük pürüzü tekrar kendisidir. Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz öz sabotaj konusu ile ilgili kıymetli açıklamalarda bulundu.
Kendini sabote etmek nedir?
Bunu başaracak kadar âlâ değilim, sevilmeyi hak etmiyorum, keşke daha hoş olsaydım, yaptığım işi kimse beğenmiyor… Bu ve gibisi cümleleri kendinizle konuşurken lisana getiriyor musunuz? Gerçekleştiremediğiniz hayalleriniz için pişmanlık duyuyor, ancak alışkanlıklarınız yüzünden yerinizden kıpırdayamıyor musunuz? İşte kendini sabote etmek tam da bu türlü bir durum.
Bulunduğunuz yerden ayrılmak her vakit o kadar da kolay değildir. Değişim riskli, vakit, alan ve emek gerektiren bir süreçtir. Ayrıyeten bilinmeyen oluşu da korku oluşturan bir faktördür. Bu değişimi göze almadıkça kendinize olan inancınız de vakitle sarsılacaktır. Zira konfor alanının dışarısına çıkmak gözünüzü korkutacaktır. Bu durumun içerisinde yer almaya devam etmek öz saygınızı da kaybetmenize neden olur. Bu nedenle kendinizi algılama biçiminizle ilgili bir gözden geçirme gerçekleştirmeli ve değişimle barışmalısınız. Mevcut dar alanımızın güvenirliğine duyduğumuz inanç, değişim ve gelişim kademelerimizi engelleyen kusurlu bir fikir yaklaşımıdır. Kendi kendini sabote eden beşerler başarılı olmanın önüne set çekerler. Kendilerini düşman oluşturan bu beşerler, kendilerine neyin âlâ geleceğini bilseler de, bu davranışları sergileyemez ve isteklerinden yoksun olurlar.
Freud, uygarlık geliştikçe özgürlükle, güvenliğin yer değiştirdiğine işaret etmektedir. İşte güvenlik konusunda gitgide artan türlü telaşların ortaya çıkması, kendimizi sabote etmekle sonuçlanmamalıdır.
Neden kendimizi sabote etme gereksinimi duyarız?
Kendi kendini sabote etmenin birçok sebebi bulunabilir. Örnek verecek olursak;
- Kusur yapma korkusu,
- Sorumluluklardan kaçmak,
- Başarısızlık ve eleştirilme korkusu,
- Muvaffakiyet korkusu (Beraberinde yalnızlığın geleceğini düşünmek)
- Kendini kıymetsiz hissetmek,
- Güzel şeyler hak etmediğini düşünmek,
- Değişimi kabullenmemek,
- Çevresel baskılardan ürkmek..
Ayrıyeten, bu aksiyonun kökeni çocukluk yıllarına dayanıyor da olabilir. Kimi çocuklar anne ve babalarına başarılı görünerek onları memnun etmek ve dikkatlerini çekmek ister. Bu nedenle kendilerini olduğundan daha yetenekli ve zeki gösterme gayreti içine girerler. Bu eğilim de yıllar içerisinde kendini sabote etmeye dönüşebiliyor.
Öteki taraftan bilinçaltına yerleşmiş yanlış niyet kalıplarına da dikkat etmek gerekiyor. Örneğin çocukluk yıllarında; varlıklı şahısların, haksız ve hileli çıkarlarla varlıklı olduklarına inandırılmış yanlış bir fikir yaklaşımı, o kişinin önüne çıkan varlıklı olma ile ilgili fırsatları yok saymasına sebebiyet verebilir. Böylelikle kişi, varlıklı olmak için şuurlu olarak çok efor harcamasına karşın bilinçaltına yerleşmiş bu kusurlu niyet virüsü nedeniyle kendini sabote ederek bir türlü emeline ulaşamayacaktır.
Kendi kıymetinizin farkına varın
İnsanın kendini olumlu algılaması, benlik bağları sırasında kıymet kazanıyor. Bir Afrika atasözünün dediği üzere kendi içinizde düşmanınız yoksa dışarıdaki düşmanlar sizi incitemez. Önceliğiniz kendinize inanmak olmalı.
Öz benlik, öz yeterlilik üzere kavramlar çocukluk periyotlarından itibaren geliştiriliyor. Bu noktada ebeveynlerin çocuklarla olan münasebetleri büyük ehemmiyet taşıyor. Kaliteli bir irtibat, bireylerin geleceğini şekillendiriyor. Nasıl bir hayat kalitesine sahip olacağınız ve davranış formlarınız bu periyotlardan itibaren kendisini açığa çıkarıyor. Münasebetiyle ebeveynlerle gerçekleştirilen kaliteli bağlantı öz sabotaj riskini azaltıyor. Hangi yaş kümesinde olursanız olun, başarısızlık ve başarısızlığa karşı hissedilen tehditlerin de insanlara öğrenme ve gelişme fırsatları meydana getirdiğini unutmayın. Başarısız olunan durumlarda, benliğinize olan saygınızı korumak için, sabote etme stratejilerine başvurmak yerine başarısızlığa neden olan durumlarla yüzleşebilirsiniz. İş ve özel hayatımızda daha öz inançlı, keyifli, gelişime açık ve başarılı bireyler olabilmenin yolu buradan geçiyor.
Hibya Haber Ajansı
