Ülkece yaşadığımız sarsıntı felaketi sonrası yaralarımızı sarmaya çalışıyoruz. Bir zelzele ülkesi olarak sarsıntıyla birlikte yaşamayı öğrenmek için çeşitli önlemler almamız gerektiğini bir sefer daha hatırladık. Afet çantaları, battaniyeler derken, ‘destek gruplar gelene kadar neler yapabiliriz’ diye düşünmeye başladık. Afet ya da kaza durumunda yardım ulaşana kadar yaralılara birinci müdahaleleri yapabilmek tüm toparlanma sürecini herkes için kolaylaştıracaktır.
Zelzele nedeniyle oluşan beden travmaları ortasından baş ve yüz travması, ekstremite yaralanmalarından sonra en sık görülen travma çeşididir. Bu yazımda sizlere çene bölgesine alınan travmalarda sıhhat hizmetine ulaşana kadar yapabileceğiniz birinci yardım uygulamalarından bahsedeceğim.
AĞIZ YA DA DURAK YARALANDIYSA
- Havayolunu denetim edin
Bu türlü bir durumda profesyonel tedavi hizmeti ulaşana kadar yapmanız gereken öncelikli müdahale kazazedenin havayolunun açık olup olmadığını denetim etmek. Ağzında nefes yolunu tıkayacak rastgele bir cisim olmadığından emin olun.
- Kanamayı denetim altına alın
Kanamayı denetim almak için pak bir gazlı bez ile kazazedenin yara bölgesine bası yapmasını sağlayın. Tükürmek oluşan kan pıhtısını bozacaktır.
- Soğuk kompres uygulayın
Buz, soğuk su ya da meşrubat kutusu ile 10 dakika bölgeyi soğutup 5 dakika orta vererek yara bölgesinde ödem oluşması engellenebilir. Ödemli ve kanamalı yara bölgesine profesyonel müdahale daha sıkıntı olacaktır.
DİŞ KIRILDIYSA YA DA YUVASINDAN OYNADIYSA
Diş kırılması durumunda dişin kırılan kesimini nemli tutmaya itina gösterin. Kırık parçayı soğuk süt ya da suyun içinde saklayabilirsiniz. Şayet kırılan dişin içinden kan geliyorsa dişin canlılığını kaybetmemesi için en geç 48 saat içinde profesyonel müdahale yapılmalıdır.
Diş yerinden çıkmamış ancak yuvasından dışarı yanlışsız oynadıysa ve kazazede ağzını kapatamıyorsa etraftaki kanama temizlenerek ufak parmak basısıyla diş yuvasına yerleştirilmeli ve bir gazlı bez ya da pak bir peçete dişler ortasında ısırılmalıdır. Şayet dişin süt dişi olduğundan emin değilseniz diş asla yuvasından çıkarılmaya çalışılmamalıdır.
DİŞ BÜSBÜTÜN YERİNDEN ÇIKTIYSA…
Büsbütün yerinden çıkan dişin birinci müdahalesinde öncelikle kazazedenin yaşı değerlidir. Şayet kazazede bir çocuksa ve dişin süt dişi ya da daimi diş olup olmadığı bilinmiyorsa;
- Dişi ve modüllerini bulun
Ön dişler için 6 ay- 6 yaş ortası süt dişi olma ihtimali yüksektir. Yerinden çıkan dişin kesici kenarında petibör bisküviyi andıran tırtıklarla birlikte uzun bir kökü varsa daimi diş olduğu düşünülmelidir.
Kazazede yetişkinse kesici kenarlardaki tırtıklar kaybolmuştur.
- Dişi tutarken dikkatli olun
Ağız dışında dişin kökündeki canlı hücreler kısa müddette canlılığını yitirir. Bu yüzden diş köküne dokunmadan, diş yüzeyindeki kirler kısa vadeli sudan geçirilerek kazazedenin diş boşluğuna geri yerleştirilmelidir ve bir gazlı bez ya da pak bir peçete ile ısırılmalıdır.
- Sakin olun, alternatifleri düşünün
Şayet diş yerine yerleştirilemiyorsa pak bir kabın içine dişin yüzeyini geçecek kadar soğuk süt koyup nazikçe diş içine yerleştirilmelidir. Böylece diş kökündeki hücreler 3 saat boyunca canlılığını muhafazaya devam edebilir. Şayet süt yoksa tükrük, su, serum ya da lens solüsyonu içinde de diş saklanabilir. Ne kadar erken müdahale edilirse dişin kurtarılma talihi o kadar artar lakin asla dişi kuru ortamda koruma etmeyin. Saklanan dişle birlikte en kısa müddette bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalı ve diş, çene kemiğine ya da dayanak dişlere sabitlenmelidir.
Umuyorum ki bu bilgileri hayatınız boyunca kullanmazsınız. Lakin her türlü kazaya ve afete de hazır olmamız gerekiyor.
Siz benim için afet çantanıza bir de uzun ömürlü süt ekleyin.
İnançlı ve sıhhatle kalın…
