Ergenlik deyip geçiyoruz da ergenliğin de kendi içinde de ayrıldığını biliyor muyuz Çocukluktan çıkıp yetişkinliğe metinhukukburosu.com yanlışsız ilerlerken süratli bir bedensel ruhsal ve toplumsal değişimden geçerken farklı farklı evrelerden geçiyor Tüm bu devir boyunca çocuklar genel olarak hudutlu aklı havada ve asi üzere görünse de aslında her evrede farklı değişimler ve dönüşümler yaşıyorlar
Erken ergenlik ya da buluğ çağı denilen periyot orta ergenlik ve son ergenlik ya da geç ergenlik devri olarak isimlendirilen bu periyotları kesin çizgilerle ayırmak kesin yaşlar belirtmek pek mümkün değil Lakin aşikâr yaş aralıkları belirtmek mümkün elbette
- Erken ergenlik Kızlarda ortalama 10 – 13, erkeklerde 13 – 15
- Orta ergenlik Ortalama 13 – 15 yaşlarından 17 yaşa kadar
- Geç ergenlik Ortalama 18’den 20’li yaşların başlarına kadar olan dönem
Clemson Üniversitesinde Akademik Münasebetler ve Araştırmalar dekan yardımcılığı vazifesini yürüten David E Barett ın mevzuyla ilgili yazdığı kitabın 1 tanıtım yazısında şöyle diyor Barett Öğretmenlik mesleğini seçen öğrencilerime verdiğim bir derste onlardan 11 13 14 16 ve 17 19 yaşlarındaki hallerini o devirde onlar için değerli olan bugünlerini etkileyen olayları hatırlamalarını istedim 20 ile 40 yaş ortasında öğrencilerin bulunduğu sınıfta verilen karşılıklar çoklukla benzeriydi Erken ergenlik devrinde genelde taşınma okul değişimi arkadaş değişimi üzere anılar öne çıkıyordu Orta ergenlik devrinde şahsî muvaffakiyetlerini ve başarısızlıklarını hatırladılar Geç ergenlik devri için ise toplumun kıymetlerine uygun örnekler verdiler Bunun sebebi farklı evrelerde farklı duygusal evrelerden geçiyor olmalarıydı Erken ergenlikte gencin asıl tasası ait olma dır Orta ergenlik devrinde özgün ve biricik olmak ehemmiyet kazanır geç ergenlikte ise öz değer
Barett ın bu satırları bana şunu hatırlattı gencin neler yaşadığını anlamak ve hakikat dayanağı vermek istiyorsak onun fizikî ve duygusal olarak nasıl süreçlerden geçtiğini bilmeliyiz Koçluğu yaptığım öğrencilerle koç öğrenci bağlantımızı bile öğrencinin hangi evrede olduğu şekillendiriyor
Erken Ergenlik ya da arkadaşlarım olmadan asla dönemi
Duygusal özellikler
- Kişilik çatışmaları yaşar
- Huysuzdur
- Sesini ses tonunu ve sözleri daha ustalıkla kullanır kelam dalaşlarına girer
- Ama tekrar de hislerini kelamlı tabir yerine davranışla göstermeyi tercih eder
- Yakın arkadaşlar kıymet kazanır
- Anne babaya kaba davranır hatta küçümser eleştirir
- Çocukça davranışlar sergileyebilir
- Arkadaş kümesi ile tıpkı şeylerle ilgilenir tıpkı müziği dinler tıpkı stil giyinir
- Karşı cinsle alakasında utangaç ve utangaçtır
- Mahremiyet kıymet kazanır
Bilişsel gelişim
- Hangi mesleği seçeceği ile ilgili bir fikir oluşturur
- Yakın gelecek için planlar yapmaya başlar
- Soyut düşünebilmeye başlamıştır
Fizikî değişim
- Boyu uzar kilo alır
- Vücutta ve yüzde tüylenme başlar
- Vücut daha çok terler
- Saçlar yağlanır
- Cinsel uzuvlarda değişim yaşanır
- Ses kalınlaşır değişir
Biz nasıl davranmalıyız
Mümkün olduğunca çatışmalardan kaçınmalı mahremiyetine ve kişiliğine hürmet duyduğumuzu davranışlarımızla da göstermeliyiz Arkadaşlarıyla bağlarını desteklemeli öz kıymetini oluşturduğu bu periyotta kendisinden hoşnut bir birey olabilmesi için eleştirmekten çok onu olduğu haliyle sevdiğimizi tabir etmeliyiz
Orta Ergenlik ya da ben ben ben dönemi
Duygusal özellikler
- Kendisini çok âlâ tanımaz ya olduğundan daha güzel ya da daha makus bir yerde konumlandırır
- Anne babasının kendisine çok karıştığını düşünür
- Görünüşüne çok kıymet verir
- Anne babası ile bağı azalmıştır
- Yeni arkadaşlar edinmeye isteklidir
- Karşı cinse cazibeli gelmeyi önemser flört devri başlar
- Aşık olmak tutku üzere hisleri deneyimler
Bilişsel gelişim
- İlgi alanları oluşmuştur
- Yaratıcılığını kullanabileceği ya da deşarj olabileceği aktivitelere yönelir
Fizikî değişim
- Boyu uzamaya ve kilosu artmaya devam eder
- Vücut daha çok terler
- Saç ve deri daha çok yağlanır
Biz nasıl davranmalıyız
Bir birey olarak fikrini almalı fikirlerine kıymet vermeliyiz İlgi alanlarını ve seçimlerini desteklemeliyiz Karşı cinsle bağlantısı konusunda onun isteği doğrultusunda bilinçlendirmeliyiz
Geç Ergenlik ya da bu toplumda ben de varım dönemi
Duygusal özellikler
- Kişiliği oturmaya başlamıştır
- Fikirlerini sözel olarak tabir edebilir
- Mizah duygusu gelişmiştir
- İlgi alanları oturmaya başlar
- Duygusal iniş çıkışı nizama girmeye başlar
- Yaptığı işlerden gurur duymaya yaptıklarının sorumluluğunu almaya başlar
- Çevresini de önemser
- Daha önemli münasebetlere girer
- Özgüveni daha gelişmiştir
Bilişsel gelişim
- Belli bir çalışma disiplini oluşturur
- Geleceği konusunda daha net fikirlere sahiptir
- Hedefler koyup aksiyona geçebilir
Fizikî değişim
- Çoğu kız fizikî gelişimini tamamlamıştır
- Erkeklerde uzunluk uzamaya kaslar gelişmeye beden tüylenmeye devam edebilir
Biz nasıl davranmalıyız
Geleceği hakkındaki kanıları hakkında sohbet edebilir takviye beklediği durumlarda onu fikirlerine müdahale etmeden lakin kararlarının artılarını ve eksilerini belirterek yardımcı olabiliriz Unutmayın ergenler çocuğun büyüğü yetişkinin küçüğü değildir
Kaynaklar
Elgiz Henden kimdir
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi mezunu olan Elgiz Henden 8 yıl akademisyenlik 12 yıl öğretmenlik ve eğitmenlik hayatında öğrencilerine nasıl daha yararlı olurum arayışıyla farklı eğitimler almış ve gençlere öğrencilere koçluk yapmaya başlamıştır
2007’den beri eğitim kurumlarının koçluk gereksinimlerini karşılamak için eğitimler vermektedir 2012 2014 periyodunda Milletlerarası Koçluk Federasyonu ICF ‘in Türkiye şubesinde idare şurası üyeliği yapmıştır ICF’in onayladığı Eğitim ve Öğrenci Koçluğu Dikkat Eksikliği Hiperaktivete Koçluğu Anne Baba Koçluğu sertifika programları düzenlemektedir
Öğrencileriyle birlikte yazdığı Başarabilirim Çünkü isimli kitabın müellifidir
Son periyotta kendine güvenen ergenler ve onları özgür bırakan anne babaların olduğu bir dünya yaratmak için gençlere koçluk yapmakta anne babalara ve öğretmenlere eğitimler ve seminerler vermektedir
