Zelzele afetini yaşayan, yaşananlara şahitlik eden, tanıdığı bireylerin bedensel ve ruhsal örselenmelerini öğrenmek durumunda kalan çocuklar, sarsıntı sonrası “Akut Gerilim Bozukluğu” sorunu ile karşı karşıya kalabiliyor. Zelzele anı tekrar yaşanıyor üzere hissetme, afetten etkilenen çocuklarda sık görülen bir sorunu oluşturuyor. Ailelerin, bu olağandışı sürece çocuklarının verdiği tüm yansıları olağan ve olağan karşılamaları, öncelikle çocuklarının davranışlarını takip ederek gerektiğinde uzman takviyesi almaları, zelzele travmasının daha hakikat yönetilmesine imkan sağlıyor.
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Leyla Alkaş, çocukluk çağı ve ergenlik periyodunda sarsıntının neden olduğu yıkıcı ruhsal tesirin denetim altına alınması için tekliflerde bulundu.
Önce çocuğunuzun ruh sıhhatinin nasıl etkilendiğini anlayın!
Zelzele, çocuğumun ruhunda nasıl bir tesire yol açtı? Aileler, öncelikle bu sorunun karşılığını bulmak için çocuklarının hareketlerini gözlemlemeli ve verdikleri yansıları denetim ederek çocuklarına yanlışsız yaklaşım yolu izlemelidir.
Çocuklarda zelzele üzere doğal afetler sonucu gelişebilecek birtakım davranış değişiklikleri:
- Deprem anıyla ilgili oyun, telaffuz ve fikirler yaşamak
- Uyku, iştah problemleri, bebeksileşmek, yetişkinlerden ayrılmayacak biçimde beden temasında bulunmak
- Öfkeli, yaramaz, hırçın, huzursuz, çok hareketli davranmak
- Sessizleşip, içe kapanıp, dertle hareketsizleşmek
- Depremle ilgili, hatırlatıcı her şeyden kaçınmak
- Zevk aldığı şeylerden uzaklaşma, duşta üzere, dalgın olmak
Depremden ağır olarak etkilenen çocuğunuzu takip edin onun yanında olun!
Ailelerin, çocuktan evvel kendilerini sakinleştirerek bu mevzuda hakikat bilgileri alması uygun olur. Sonrasında çocukları rahatlatıcı ve onlara itimat sağlayıcı şu davranış modelleri geliştirilmelidir:
- Küçük çocuğunuza sarılın.
- Bebeğinizi emzirirken, çocuğunuzu beslerken zihninizi sarsıntıyla değil gelecek hoş günlerle meşgul etmeye çalışın.
- Sorumlu olduğunuz çocuğu sahiden anlayarak, sevgiyle ve kabul ederek görün.
- Çocuğunu gözlemleyin, anlamlandırın, yanında olduğunuz inancını verin, konuşmaya zorlamadan dinleyin, sakinleştirip yanında olun.
- Kendini söz etmesi için küçük çocukların oyununu, kelamını kesmeden, yorumlamadan; fotoğraf yapmasına, oyun oynamasına, konuşmasına müsaade verin.
Çocuğunuzun zelzele korkusunu ve sarsıntıyla ilgili fikirlerini dinleyin!
Çocukların, “Burada zelzele olur mu?” üzere ailelerinin, yetişkinlerin de kaygılarını tetikleyecek soruları karşısında; sakin, dürüst ve yapan kalmak hiç kolay değildir. Bu nedenle örneğin; “Depremler dünyada birçok yerde az yahut çok oluyor, üzerinde yaşadığımız çok derindeki yaşlı kayalar yerlerine yerleşmeye çalışıyor. Dünyamızdaki doğal hoşluklar bu türlü şekilleniyor” kelamları ile sarsıntı gerçeğinin var olduğunu ona anlatmak daha uygundur.
Bunun yanında zelzeleye karşı alınması gereken tedbirler konusunda çocuğa bilgi verilmesi ya da onun fikirlerinin sorulması da rahatlatıcı bir tesir sağlayacaktır. “Deprem olursa neler yapmalıyız?”, “Depreme nasıl hazırlanmalıyız, sana göstereyim mi?”, “Belki senin de bu hususta fikirlerin vardır” soruları ile onunla bağ kurarak, ondan fikirlerini aktarması istenebilir. Çocuk, aileye nazaran anlamsız bir tahlilden kelam etse de onu destekleyip dinlemek çok kıymetlidir.
Çocuğun sarsıntıyla ilgili imaj ve dehşet verici konuşmalara şahit olmasını engellemek gerekir. Onu yaramaz, mutsuz, dertli olduğu için suçlamayıp, utandırmamaya çok dikkat edilmelidir. Çocuklara tutulamayacak kelamlar vermemeli, yanlış kelam ve bilgileri onunla paylaşmamalı, sorunun ve dehşetin değil, tahlilin ve güzelleşmenin kesimi olmalarının desteklenmesi gerekir.
Çocuğunuzda ruhsal bir hastalık oluşması durumunda profesyonel yardıma başvurun!
Çocuğun ani gerilim tepkisi nedeniyle oluşan davranış değişikliklerinin sıklığına, şiddetine ve günlük rutinlerini bozma düzeyine bakarak takip edilmesi uygun olur.
Çocuk sarsıntı travmasına ne kadar yakından maruz kaldıysa, ne kadar kayıplar ve hüzünler içindeyse “Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu”, “Çocuklarda Kolay yahut Kompleks Yas Bozuklukları” ve hatta tekrarlayan ikinci travmalara bağlı “Depresyon Anksiyete Bozuklukları” o kadar sık görülmektedir.
İnançta ve direkt etkilenmemiş çocuklarda süreç 2 ile 4 hafta içinde azalır. Belirtilerin sıklığı ve şiddeti azalmıyor hatta artıyorsa, uyku-yemek-oyun-günlük aktiviteler bozulduysa, okula gitmek, ödev yapmak giderek zorlaştıysa yakın takibe almak hatta profesyonel takviye almak gerekebilir.
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
