Beykoz Üniversitesi Toplumsal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi, Klinik Psikolog Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu, pandemiyle birlikte konutta çalışanların üçte ikisinde tükenmişlik belirtilerinin görüldüğünü söylüyor. Şalcıoğlu, konutta çalışırken ‘tükenmişlik’ten kurtulmak için konut ile iş ortasına fizikî hudut koymanın ve çalışma saatlerini sonlandırmanın gerçek olduğunu belirtiyor.
Meskenden mi çalışıyorsunuz? Kendinizi bitkin, hudutlu ve telaşlı mı hissediyorsunuz? Daima işlerinizi erteliyor, iş performansınızda düşüş mü yaşıyorsunuz? Bütün bunlarla birlikte, başınız ağrıyor, uyumakta zahmet çekiyor ve mide-bağırsak sorunlarıyla mi çaba ediyorsunuz? Bu sorulara ‘Evet’ karşılığı veriyorsanız, muhtemelen tükenmişlik sendromuna yakalanmışsınız demektir. Pandemide meskende çalışmak zorunda kalan birçok kişi, bu ve gibisi meşakkatler yaşıyor. Burnout olarak da bilinen tükenmişlik; çalışma hayatında görülen bir ruhsal sorunve pandemiyle birlikte düzgünce yaygınlaştı.
Depresyonla karıştırılıyor
Tükenmişlik sendromunu “uzun periyodik iş gerilimine bağlı duygusal ve fizikî bitkinlik, yapılan işten kopma ve mana bulamama, azalmış muvaffakiyet ve yeterlik algısı” olarak tanımlayan Beykoz Üniversitesi Toplumsal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi, Klinik Psikolog Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu, bunungenelde depresyonla karıştırıldığını belirtiyor. Profesör Şalcıoğlu; “Depresyon kişinin tüm ömrüne yayılmış genel bir çökkünlük ve zevk alamama haliyken, tükenmişlik sonları işle çizili bir duygusal ve fizikî bitkinlik halidir. Örneğin, güneyde ayaklarınızı denize karşı uzatıp kıyıya vuran dalgaları izlemek depresif iseniz size hiçbir keyif vermezken, tükenmişseniz haz duyarsınız” diyor.
“Salgın, çalışanları tüketti”
Tükenmişlik meselesinin pandemiden evvel dünyada yaygınlaşmaya başladığını söyleyen Şalcıoğlu, şu değerlendirmeleri yapıyor: “Çalışma hayatında ülkü çalışan olma baskısının hissedildiği bir işyeri kültürünün gelişmesiyle birlikte dünya üzerinde tükenmişlik oranları, pandemiden evvel artmaya başlamıştı. Çalışanlar, yöneticileri ya da patronları için daima ulaşılabilir olma ve işe hayatlarına, her şeyden daha fazla öncelik verme mecburiliği hissediyordu. Salgınla birlikte bu baskı kendini daha fazla hissettirirdi. Batıda yapılan anketler, konuttan çalışan üç bireyden ikisinin tükenmişlik belirtileri yaşadığını gösteriyor. Araştırmalara nazaran tükenmişlik, kişinin işte üretkenliğini azalttığı kadar fizikî ve ruhsal sıhhatini da olumsuz etkiliyor. Yüksek tansiyon, kalp hastalığı, obezite, zayıflamış bağışıklık sistemi, anksiyete, depresyon, bilişsel gerileme ve hatta vefat tükenmişliğin sonuçları ortasında yer alıyor.”
Meskende daha uzun saatler çalışılıyor
Meskenden çalışmanın ‘insanlarla ilişkiyi kaybetmeye’ neden olduğunu da vurgulayan Şalcıoğlu, kelamlarını şöyle sürdürüyor:”Ofiste çalışırken iş arkadaşlarıyla bir çay-kahve-sigara molası vermek, laflamak, şakalaşmak üzere şahıslar ortası etkileşim iş gerilimini dengeliyordu. Artık çalışanlar konutlarında yalnızlaştılar. Ofis ortamının toplumsal bağlamından uzak kalmanın bir tesiri de toplumsal takviyeden yoksun kalmak. Uzaktan çalışırken bir sorun ortaya çıktığında, bununla başa çıkmak ve bir tahlil bulmak için beşerler meskende yalnızlar. Bu da telaş ve gerilimi arttıran bir etken.”
Meskende ‘tükenmişlik’ten korunmak için 5 teklif
1-) Konut ve iş ortasına fizikî bir hudut koyun: Konutta kuytu bir köşe bile olsa, işe ayrılmış özel bir alanda çalışmak iş ve konut hayatı ortasında fizikî bir ayrışma yaratacaktır. Çalışmaya başlarken konut kıyafetleri yerine rahat fakat yalnızca işe özel kıyafet giymek de bu ayrışmayı arttıracaktır.
2-) İş için bir vakit sonu belirleyin: Gün içinde çalışma saatleri belirleyerek o saatlerin içinde kalmaya çalışın. Çalışma saatlerini her gün için sabit tutun ve günlük çalışma planı yapın. Ayrıyeten gün içerisinde küçük ortalar vermeye çalışın.
3-) İşle dijital sonları belirleyin. Akıllı telefon, tablet, dizüstü bilgisayar üzerinden işle irtibatınızı sınırlayın. Örneğin, sabah uyandığınızda birinci iş cep telefonunuzda e-postaları denetim etmek olmasın. Orta verdiğinizde ya da mesainizi sonlandırdığınızda bu aletleri iş gayeli kullanmayın.
4-) Sevdiklerinizle derin bağlar kurun: Hayatta sevdikleri ve bedel verdikleriyle derin bağlar kuran insan kendisini yalnız hissetmez. Bu bağı beşerlerle olduğu kadar, hayvanlarla, bitkilerle, kendinizle, hayatınız için belirlediğiniz pahalarla, ideallerinizle de kurabilirsiniz.
5-) Öz bakımınıza dikkat edin: “Sağlam baş sağlam bedende bulunur!” Her tıp ruhsal sorunu önlemek için vücudunuza düzgün bakmanız çok değerli. Tertipli uyuyun, istikrarlı beslenin ve hareket edin.
Kaynak: Bültenler
