OLAĞAN DOĞUM, BAĞIRSAK MİKROBİYOTASINI DESTEKLİYOR
- Dost bakteriler ve ziyanlı bakteriler istikrar halinde ise beden sistemlerimiz de sağlıklıdır
- Bağırsak mikrobiyotasını istikrarda tutmak için probiyotik ve prebiyotikler değerli
- Anne sütü mucizevi bir probiyotik ve prebiyotik kaynağıdır.
Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hoş İnanç, bebek ve çocukların gelişiminde bağırsak mikrobiyotasının ehemmiyetine dikkat çekerek sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotası için yararlı bilgiler paylaştı:
“Mikrobiyotamız parmak izimiz üzere benzersizdir, bireye özeldir”
İnsan bedeninde yaşayan tüm mikroorganizmalar yani bakteriler, virüsler, mantarlar mikrobiyota olarak isimlendirilmektedir. Mikrobiyotamız parmak izimiz üzere benzersizdir, şahsa özeldir. Genetik özelliklerimizin yanı sıra doğum formu, beslenme hali, erken hayatta çevresel faktörler ve antibiyotik kullanımı mikrobiyota gelişimimizde kritik ehemmiyete sahiptir.
Uzun yıllar mikroorganizmaların ziyanlı ve hastalıklara neden olduğu kanısı kabul görmüş olsa da insan bedeninde 100 trilyona yakın dost bakteri yaşamaktadır. Bu dost bakteriler sağlıklı kalmamızda büyük bir kıymet taşımaktadır.
“Dost bakteriler ve ziyanlı bakteriler istikrar halinde ise beden sistemlerimiz de sağlıklıdır”
Bağırsaklarımız dost bakterilerin sayıca ve çeşitlilik açısından en fazla bulunduğu ortamdır. Bedende dost bakteriler ve ziyanlı bakteriler istikrar halinde ise, hülasa bağırsak sağlıklı ise öbür beden sistemlerimiz de sağlıklıdır.
Dikkat!
Çağdaş ömür usulü, çok hijyen, batı şekli beslenme alışkanlıkları, artan sezaryen doğum, anne sütü yerine formula ile beslenme, antibiyotikler bağırsak mikrobiyotamızı olumsuz istikamette etkileyerek dost/zararlı bakteri oranını değiştirebilir. Bu faktörler dost bakterilerin sayısı ve çeşitliliği azaltırken, ziyanlı bakterilerin sayısını da artırabilir. Sonuç olarak; sindirim sistemi, bağışıklık sistemi, hormonlardan fikir ve hislerinize kadar tüm bedeninizi etkileyen sorunlar ortaya çıkabilir. Daha önemli sıhhat problemlerinin oluşmasını önlemek için bağırsak mikrobiyotamızın istikrarını tekrar sağlamanız gerekebilir. Bilhassa birinci 3 yaşta mikrobiyota dengesizliği ileri ömürde astım, alerji, obezite ve diyabet riskini arttırmakta.
“Bağırsak mikrobiyotasını istikrarda tutmak için probiyotik ve prebiyotikler önemli”
Dost bakteriler yani probiyotikler Dünya Sıhhat Örgütü’nün tarifine nazaran kâfi ölçüde alındığında insan sıhhatine faydalı tesirleri olan, canlı mikroorganizmalardır. Bu yararlı mikroorganizmaları besleyen, çoğalmalarını sağlayan sindirilemeyen bileşiklere ise prebiyotik denilmektedir.
Probiyotiklerin, bağırsak duvarının bütünlüğünün korunmasında, sızdıran bağırsak sendromunun önlenmesinde, besinlerin sindiriminde ve emiliminde, ziyanlı bakteri sayılarının azaltılmasında, kimi vitaminlerin üretiminde, bağışıklık sistemimizin gelişimi ve desteklenmesinde, his ve davranışlarımızın düzenlenmesinde olumlu tesirleri olduğu gösterilmiştir.
Doğum biçimi bebeğin sağlıklı gelişimini nasıl etkiliyor?
İnsan bedeninde çok bilinen iki cins bakteri bulunuyor: Lactobasiller ve Bifidobakteriler. Bebekler büyük oranda bu faydalı mikroorganizmaları, olağan doğum sırasında anneden almaktadır. Sezaryenle doğan bebekler doğum kanalından geçmediği için maalesef bu yararlı/dost bakterileri alamazlar ve bu bebeklerde astım, alerji, obezite üzere kronik hastalıklara yakalanma riski artar.
“Anne sütü mucizevi bir probiyotik ve prebiyotik kaynağıdır.”
Bebeğin sağlıklı mikrobiyota gelişimi için en az olağan doğum kadar kıymetli olan öbür bir etmen ise bebeğin anne sütü almasıdır. Yaşama sağlıklı başlaması için, tüm bebeklerin doğumdan çabucak sonra emzirmeye başlatılması, birinci 6 ay yalnızca anne sütü verilmesi ve 6. aydan sonra uygun besinlerle birlikte emzirmenin 2 yaş ve ötesine kadar devam ettirilmesi önerilmektedir. Birçok dost bakteri içeren anne sütü mucizevi bir probiyotiktir. Birebir vakitte bakterileri besleyen prebiyotikleri de içermektedir. İlerleyen periyotta ise bebeği kanser ve kronik hastalıklardan korur.
Tıbbı gereklilik durumunda sezaryen kaçınılmazsa ve bebek anne sütü alamıyorsa, bebekler dost bakterilerin %90-95 ini oluşturan Bifidobakterileri alamazlar. Bu bebeklere tabibe danışarak probiyotik desteği verilebilir. Tabip teklifine nazaran klinik çalışmalar ile tesiri kanıtlanmış belirli çeşitler eczaneden alınabilir.
Probiyotik gereksinimimizi nasıl karşılayabiliriz?
Mikrobiyotamızın çeşitliliği beslenme üslubumuz ve besinlerimizin çeşitliliği ile alakalıdır. Yapılan bir çalışmada günlük diyetlerinde laktobasilleri içeren yoğurt yiyen Bulgaristan ve Kafkasya’da yaşayan insanların uzun ömürlü oldukları saptamıştır. Yoğurt, kefir, ekşi mayalı ekmek ve turşu üzere besinler bedeninize yarar sağlayan birçok dost bakteri içermektedir, ancak bu besinlerdeki probiyotik ölçüsünü günlük kullanımda ölçmek pek mümkün değildir. Her gün lif bakımından güçlü, istikrarlı beslenmek dost bakteri sayısını uygun düzeylerde tutmaya yardımcı olur. Araştırmalar, tıbbi bir durumun tedavisinde yahut önlenmesinde yalnızca bu besinlerin tüketimi kâfi olmadığını göstermektedir.
Piyasada birçok probiyotik eser bulunmaktadır ve tabi ki tüm probiyotikler tıpkı değildir. Bu eserlerin içerdiği mikroorganizma cinsi, mikroorganizma sayısı, üretim teknolojisi birbirinden farklıdır. Biz doktorlar, probiyotik seçerken eserlerin klinik yararının gösterilmiş olmasına, tıbbi duruma uygun bakterilerin, uygun dozda verilmesine dikkat ederiz. Ayrıyeten kullanım kolaylığı da anneler açısından kıymetli. Çocuğun yaşına nazaran damla, yoğurt, meyve suyuna karıştırabileceğiniz saşe yahut çiğneme tableti tercih edilebilir. Üretim teknolojilerinden biri olan çift kaplama metodu ile elde edilen eserler bakterileri mide asidinden koruyarak, bağırsağa daha fazla dost bakterinin canlı ulaşmasını sağlamaktadır.
Çocuklarda probiyotikleri hangi durumlarda öneririz?
Araştırmalarda, yararlı bakterileri içeren probiyotiklerin enfeksiyona bağlı ishallerin tedavisinde, antibiyotik kullanımına bağlı ishalin önlenmesinde, infantil kolikte tesirli olduğu gösteriliyor. Bu yüzden antibiyotik kullanımı esnasında probiyotik eklemek ishali ve tıpkı vakitte kronik hastalıkların oluşumunu da önleyecektir. Çocuklarda probiyotik kullanımı çoklukla inançlıdır lakin bağışıklık sisteminde bozukluk olan ve çoklu organ yetmezliği olan kritik hastalarda dikkat edilmelidir.
“Dost bakteriler kadar D vitamini de bebek ve çocukların gelişiminde kıymetli bir rol üstlenir”
D vitamini kanda bir hormon olarak dolaşır. Bedenimizde kalsiyum ve fosfat seviyesini denetim ederek kemiklerin sağlıklı gelişimini sağlar. Ayrıyeten; sinir-kas ve bağışıklık sistemi işlevlerini dayanaklar, üst teneffüs yolu enfeksiyonlarını azaltır.
“Güneş ışınlarına direkt temas gerekmektedir, camdan gelen güneş ışınlarının D vitamini üretimine katkısı yoktur”
D Vitamini büyük oranda güneş ışınları tesiriyle deride sentezlenir, ayrıyeten bitkisel ve hayvansal besinlerden de alınabilir. D vitamininin sentezlenmesi için güneş ışınlarına direkt temas gerekmektedir. Camdan gelen güneş ışınlarının D vitamini üretimine katkısı yoktur. Ülkemizde, güneşten kâfi ölçüde D vitamini sentezlenmesi için; her gün saat 10:00-15:00 ortası, kolların ve bacakların açık olacak biçimde, 15-20 dakika güneşle temas gerekmektedir.
D vitamini kaynakları nelerdir?
Somon, ton, uskumru, sardalya üzere yağlı balıklar, karaciğer, yumurta sarısı D vitaminden güçlü besinlerdir.
2005 yılından itibaren bütün yeni doğanlara beslenme biçimine bakılmaksızın ömrün birinci gününden itibaren 400 IU/gün D vitamini dayanağına başlanmakta ve 1 yaşına kadar devam ettirilmektedir. Sonraki devirlerde bu muhtaçlığa yönelik mesela yalnızca probiyotik ya da yalnızca D vitamini dayanaklarının yanı sıra probiyotik ve D vitaminini bir ortada sunan eserler var piyasada, anneler için pratik bir tahlil olabilir.
Bilinçsizce D vitamini desteği alınmamalı, çok D vitamini tüketiminin olumsuz yan tesirlere neden olabileceği unutulmamalıdır. Çok tüketimiyle; kalsiyum artışına neden olarak şiddetli halsizlik, kabızlık, bulantı, kusma, idrarda kalsiyum atılımının artması, böbrek taşı, böbrek yetmezliği, kalpte ritim bozuklukları gelişebilir.
Hibya Haber Ajansı
