Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 vilayette büyük yıkımlara yol açan zelzele tüm Türkiye’yi yasa boğdu. Afet sırasında ve sonrasında bilhassa çocukları zihinsel ve fizikî olarak inançta tutmak epeyce değerli. Psikolog Buğrahan Kırbaş, aileler ve yetişkinlerin çocukların sarsıntıyla başa çıkmalarına nasıl yardımcı olabileceklerini anlatıyor.
Yüksek şiddetli ve yıkıcı bir zelzelenin akabinde çocukların dert, endişe, hüzün, uyku bozukluğu, sonluluk, konsantrasyon zahmeti ve öfke patlamaları yaşayabildiğini belirten Psikolog Buğrahan Kırbaş, 8 yaşın altındaki küçük çocukların, zihinsel sıhhat meseleleri açısından bilhassa risk altında olduğunu söylüyor.
Birtakım çocukların sarsıntıdan sonra korku, depresyon ve travma sonrası gerilim bozukluğu üzere bozukluklar geliştirebileceğini belirten Psikolog Buğrahan Kırbaş, “Stres ve duygusal sıkıntılar, çocukların fizikî sıhhatini, ömür kalitesini ve konutta, okulda, topluluklarında nasıl davrandıklarını tesirler. Afet sırasında ve sonrasında çocukları zihinsel ve fizikî olarak inançta tutmak değerlidir. Çocukların zihinsel geriliminin belirtilerini fark edebilen ebeveynler, çocuklarının gerilimle başa çıkmalarına ve sağlıklı kalmalarına en uygun biçimde yardımcı olabilir” diyor.
Sarsıntıdan kaynaklanan gerilimin çocuklar için daha güç olabileceğini söyleyen Kırbaş, “Çocuklar durum hakkında bir yetişkin kadar algıya sahip olamaz ve yaşananları anlamlandıramaz, daha az denetim sahibi olduğunu hisseder ve bu üslup güç durumlarla başa çıkma konusunda daha az tecrübeye sahiptirler” tabirlerini kullanıyor.
Aileler ne yapabilir?
Aileler ve yetişkinlerin, çocukların zelzeleyle başa çıkmaları noktasında nasıl yardımcı olabileceklerini ise Psikolog Buğrahan Kırbaş şöyle anlatıyor:
“Çocuklarınıza yaşadıkları yahut bu bahiste ne düşündükleri hakkında konuşmaları için fırsatlar verin. Onları telaşlarını paylaşmaya ve soru sormaya teşvik edin. Konuşmak onları rahatlatacaktır. Çocuklarınızın sizinle yahut kendilerini inançta, sakin hissetmelerine yardımcı olabilecek ve onlara umut duygusu verebilecek diğer bir sağlam yetişkinle birlikte olmasına müsaade verin. Sarsıntı ve sonrasına ait kitle irtibat araçlarına maruz kalmayı sınırlayın. Direkt bir sarsıntıya maruz kalan çocuklar, yaşananları hatırlatan şeyleri gördüklerinde yahut duyduklarında tekrar üzülebilirler. Çocuklarınızı direkt sarsıntıyla ilgili harekete geçmeye teşvik edin. Bu, denetim hissini tekrar kazanmalarına ve hislerini yönetmelerine yardımcı olabilir. Örneğin, çocuklar bir felaketten sonra inançlı bir ortamda topluluk yahut aile üyelerine yardım etmek üzere diğerlerine yardım edebilir. Çocuklar, bilhassa küçük çocuklar, afet temizleme faaliyetlerine muhakkak dahil olmamalıdır.”
Çocuklar için ruhsal takviye süreci ne vakit başlatılmalı?
Çocuklar, büyük bir sarsıntının akabinde aylarca yahut daha uzun müddet devam eden ruh sıhhati dayanağına gereksinim duyabiliyor. Psikolog Buğrahan Kırbaş, sarsıntının akabinde dört haftadan daha uzun bir müddet çocukların çok üzgün, telaşlı, korkmuş ve kızgın ruh hallerinin devam etmesi durumunda profesyonel bir dayanak arayışına gidilmesi gerektiğini söylüyor. Kırbaş, “Eğer bir dayanak alınmazsa çocuğunuzun sıkıntıları vakitle güzelleşmek yerine daha da berbatlaşabilir. Okul çalışmaları etkilenebilir, arkadaşları yahut ailesiyle olan ilgileri ziyan görebilir” diyor.
